Het was een heuglijke dag in Vlierbeek, die 1^ste oktober 2023. Een zeer talrijk opgekomen publiek was ingegaan op de uitnodiging van de stad Leuven en de Kerkfabriek van O.L.V. Vlierbeek. Aanleiding was de inhuldiging van de voltooide restauratie van de voormalige Pandgang, die als zaal voor recepties, tentoonstellingen enz. zal worden gebruikt, en van het gerestaureerde Koetshuis dat tot woonhuis/kantoor werd verbouwd.

 

De plechtigheid begon in de Abdijkerk met een inleidend concert. Feestelijke klanken werden aan het historische Le Picard-orgel ontlokt door Paul Van Hooff, in samenspel met de blokfluit bespeeld door Odette Meyers.

 

Hans Smeyers verwelkomde iedereen en toonde zich verheugd dat er een grote delegatie van het Leuvense stadsbestuur, medeorganisator van het evenement, aanwezig was. Als voorzitter van de Kerkfabriek, de trotse eigenares van de abdijsite, sprak hij eigenlijk in eigen huis.

 

In deze context vermeldde Hans Smeyers het Masterplan Abdij Vlierbeek. Dat plan beschrijft de totaalvisie voor de toekomst van de abdij en de vallei eromheen. Samen met de belangrijkste partners van de site werkt Hans met Beheercomité Masterplan Abdij Vlierbeek deze visie mee uit en hoopt hij om in de nabije toekomst, in aanloop naar 2025 ook een geïntegreerd erfgoed- en natuurbeheerplan te kunnen implementeren. Met deze restauratie van de Pandgang is er een duidelijke stap gezet richting uitwerking van het Masterplan dat ook de stad Leuven goedkeurde en volop steunt.

 

Uiteraard stond Hans ook stil bij de mijlpaal die voor onze abdij in het verschiet ligt: in 2025 zal het 900 jaar geleden zijn dat Vlierbeek werd gesticht. Als coördinator van stuurgroep ‘Vlierbeek 900’ gaf hij een inkijk in wat er zich ondertussen allemaal ontwikkelt. Er is een boek over de geschiedenis van Vlierbeek in voorbereiding, vanuit de talrijke verenigen die rond de abdij floreren en ook vanuit de buurt werden er heel wat initiatieven voorgesteld. Er staan ook enkele prestigieuze tentoonstellingen op stapel. Nu is het zaak om alles een plaats te geven in de kalender van het feestjaar. Op de nieuwjaarsreceptie die in de loop van januari 2024 zal doorgaan, zullen we over dat alles een concreter overzicht krijgen. Tenslotte beklemtoonde hij dat er in en rond Vlierbeek een zeer actief verenigingsleven is en dat de abdij een ontmoetingsplek is voor zowel omwonenden als voor wandelaars en fietsers. Hij noemde Vlierbeek de warmste van de vier Leuvense abdijen.

 

De volgende spreker, schepen Dirk Vansina, sloot naadloos op dit elan aan. Dirk is hier geboren en getogen en kent uit eerste hand de warme en uitnodigende sfeer en de rust die er op de abdijsite heerst. Als voorzitter van het Restauratiefonds Abdij Vlierbeek zet hij dit initiatief van zijn vader, ereburgemeester Alfred Vansina, voort. Naast deze persoonlijke binding met Vlierbeek is Dirk ook beroepshalve bevoegd terzake. Hij is schepen van jeugd en van restauraties. Vanuit die functie deelde hij mee dat de gevraagde toelage van de stad Leuven voor het dossier van Vlierbeek 900 integraal werd goedgekeurd. Een open doekje volgde!

 

Als laatste spreker kwam schepen Carl Devlies aan het woord. Als schepen van financiën, van ruimtelijk beleid en van onroerend erfgoed krijgt hij het dossier van Vlierbeek regelmatig op zijn bureau. Voor de restauratie van het onroerend erfgoed dat de abdij is en de realisatie van het Masterplan is er heel veel geld nodig. Hij vertelde dat hij enkele jaren geleden, tijdens een kanotochtje op de Dijle, de Vlaamse minister van onroerend erfgoed over het dossier van Vlierbeek sprak. Met goed gevolg blijkbaar, het dossier werd kort daarop goedgekeurd.

 

Het volgende gedeelte van het feestelijke evenement speelde zich af in de Pandtuin en in de nieuwe zaal in de Pandgang. Eerst werd natuurlijk het lint geknipt en dan volgde een receptie, aangeboden door de stad Leuven. De sfeer was zeer positief, het resultaat van de restauratie werd terecht bewonderd.

 

        

 

 

 

Na de receptie kwam de vzw Heemkundige Kring Vlierbeek in actie. De plaatselijke erfgoedkring had de restauratie van de Pandgang en de herinrichting van de Pandtuin als thema voor hun Abdijdag 2023 gekozen. Op drie plekken konden de bezoekers komen luisteren naar het relaas van een periode in de geschiedenis van de Pandgang en de Pandtuin. Deze overdekte galerij rond een open vierkante binnentuin vormde destijds het hart van de voormalige abdij. Nu krijgt ze na deze restauratie een nieuwe bestemming met een eigentijdse invulling. Maar ze blijft een besloten plek, omgeven door groen, waar rust en stilte heersen en ontmoeting centraal staat. Daarmee past de schitterende realisatie van de architecten van studio ROMA helemaal in de geest van Vlierbeek, de ‘warmste abdij van Leuven’.

 

De eerste twee sprekers behandelden de geschiedenis van de Pandgang en de Pandtuin, en kaderden die in de algemene architectuur van een benedictijnenabdij. Beiden hadden hun verhaal mooi geïllustreerd. Jacqueline van Leeuwen met creatieve illustraties bij het ontstaan en de evolutie van de benedictijnenabdij, voorzitter Robrecht Janssen met sprekende foto’s over de situatie na de opheffing van de abdij. Tenslotte was er nog een avontuurlijk bezoek aan een ondergrondse ruimte. Ruim 120 bezoekers hebben de rondleidingen van de Heemkundige Kring gevolgd.

 

Vlierbeek wijkt van het traditionele bouwschema af: normaal staat de kerk aan de noordzijde van het abdijcomplex met aan de zuidkant ervan het kloosterpand. Van hieruit kon men alle belangrijke kloostergebouwen bereiken zoals de refter, de slaapzaal, de kapittelzaal en de kerk. Hier heeft men zich laten leiden door de plaatselijke situatie in de vallei van de Vlierbeek. De kerk wilde men op het hoogste punt van het terrein bouwen. Het pand heeft men aan de noordzijde van de kerk toegevoegd. Ten zuiden ervan was er niet voldoende ruimte om de abdij in die richting uit te bouwen.

 

Na de sluiting van de abdij was er een wildgroei van allerhande bijgebouwtjes in de tuinen die duidelijk te zien was op de foto’s. Wat er van de oorspronkelijke Pandgang restte, deed dienst als tuinhok. De herinneringen aan de oorspronkelijke functie van de Pandgang en -tuin waren volledig zoek. De situatie die we vandaag mogen zien gaat zonder twijfel terug naar de geest van de oorspronkelijke benedictijnenabdij. Het is een belovend startschot voor de rest van de innovatieve restauratie van Vlierbeek.

 

Wie dieper in de geschiedenis wilde doordringen, kon dat letterlijk. Naast de kerk was de krocht, de grafkelder waarin de abten werden begraven, opengesteld. Wie het niet zag zitten om via de ladder af te dalen, kon zich toch een goed beeld vormen van wat er beneden te zien was. Hans Peeters van de Heemkundige Kring gaf tekst en uitleg bij deze ontdekking door prof M. Smeyers en de leden van de Heemkundige Kring in de jaren 1960.

 

Het andere luik van de restauratie - het Koetshuis met de Paardenstallen - werd ter plekke toegelicht door twee architectes van studio ROMA. Het nieuw ontstane woonhuis met zicht op de abdijboomgaard is een pareltje. De restauratie is bij hen duidelijk in goede handen.

 

We mogen tevreden zijn over deze feestelijke inhuldiging en de Abdijdag 2023. De aanwezigen waren lovend, de sprekers onderhoudend. De receptie was piekfijn, het nieuwe zaaltje in de pandgang baadt in het licht, de uitnodigende Pandtuin biedt een verrassend zicht op de Abdijkerk en de Pandgang. Dat belooft voor de toekomst.

 

 

© Tekst: Abdij van Vlierbeek en Heemkundige Kring Vlierbeek vzw.

© Foto's: Dirk Motmans.