Tijdlijn
1230: Basement van de zuilen van de pandgang uit de 13de eeuw

Deze blauwe hardsteen, oorspronkelijk afkomstig uit het Maasbekken, werd in het najaar van 1947 toevallig op de abdijsite ontdekt bij het tuinieren. André Smeyers, de oprichter van de Heemkundige Kring van Vlierbeek, haalde er destijds de alombekende architectuurhistoricus Raymond Lemaire bij die de steen onmiddellijk herkende als onderdeel van een oude pandgang van rond 1230. Ooit vormde deze steen de basis (vandaar de benaming 'basement') van één van de zuilenkolommen die rond de pandhof opgesteld stonden en de grens tussen de pandgang en de pandtuin markeerden. Zoals bijvoorbeeld ook in de Sint-Geertruikerk van Nijvel.

Op dit basement stonden vijf zuiltjes waarvan de middelste zuil een grotere doorsnede had dan de vier andere zuiltjes. Bovendien stonden deze vier zuiltjes los van de middelste zuil, op ca. 1-2 cm. Dit bijzondere vakmanschap moet een lust geweest zijn voor het oog!  Dit is het enige bewijs dat Vlierbeek reeds in het tweede kwart van de dertiende eeuw, goed een eeuw na haar oprichting, een stenen klooster bezat. Voor de bouwgeschiedenis van de abdij vormt deze steen dan ook een uiterst belangrijk document. Bovendien is deze steen het oudste relict dat op de abdijsite aanwezig is!  Sinds de late jaren zestig van de vorige eeuw stond de steen onbeschut in de pastorijtuin, vast gemetsteld op een sokkel.

De tand des tijds liet zich dan ook voelen. De steen zat volledig onder het mos. Deze plantensoort creëert voor zichzelf een zure omgeving. Deze zuren vreten vervolgens in het oppervlak van de steen in en zorgen op termijn voor zeer vele putjes die het egale oppervlak van de steen vernielen. Deze steen is uiteraard veel te belangrijk om buiten verder te laten verkommeren. Een conserverende behandeling van de steen drong zich dan ook op. De steen werd behandeld in de werkplaats van Lapis Arte (https://www.lapisarte.be/nl/21-kessello). Op de Abdijdagen van 9 tot 11 oktober 2015 werd de steen met trots getoond aan het grote publiek. Momenteel staat de steen opgesteld in het onthaallokaal "Broeder Portier", naast de Westerpoort. Tijdens rondleidingen van de Heemkundige Kring Vlierbeek vzw kan deze eventueel bezichtigd worden. Op termijn is de nog te restaureren arm van de zeventiende-eeuwse pandgang een gedroomde plek om dit basement permanent tentoon te stellen.

Klik op de foto's om ze te vergroten.

© Heemkundige Kring Vlierbeek vzw